Dives e manušikane hakajengo: Maškar o ćaćipe thaj i responsibilitèta
0
Vakti: 2 min.
Sako bersh, 10 Decembro, amen akharas amen te godi kaj e manushikane hakaja nane daro - von si obligacia. Thaj kodo naj feri jekh obligacia le themesko, le krisako thaj le instituciengo, feri vi amendar kon formirisaras o publikano vorba. Medije, žurnalistura, redaktora... So si ramome, vakardo, ulavdo thaj ćhivdo.
Foto: Vanja Ignac
Avdive, ko dive e manušikane hakajengo, našti te na pučav man - savi si i rola e medijengi ki jekh societeta savi sakodives dikhel o xoli, etiketiribe, diskriminacia thaj verbalno violencia? E medije mudaren e jag ja, džanindoj ja bi džanindoj, den la phabaripe?
O lav e xoliako ano publikano than nane maj but isklučipe. Ov kergjape kotor taro sakodivesutno dzivdipe - ko socialno mreže, ko komentària, ko titlora, thaj vi ko deklaracie e publikane oficerenge. E majbut targetura si kodola save si averčhande marginalizirime: minoritetura, čorore, džuvlja, Rroma, migrantura. Kana gasave mesaźură na si reagisarde, kana si ćhivdine vaj relativizirime, von aven dośale. Thaj kodo so si slobodo - sigo kerdzol normalno.
Sar redaktoro ande ekh romani medija, sako dyes arakhav paramichi pa manusha, kon nakhen insultura, darajimata, thaj ponizhipe. Manush so daran te den opre. Le manuša save si sikavde te ačhon ćuće. Thaj si precizno ano odova ćućipe so o hatjarimasko vakeribe lel piri majbari zor.
Foto: A.N.
Anda kodo pachav ke e mediaki responsebilita si maj bari adjes sar varekana. Na numa te informisarel, numa te arakhel. Na numa te traden, numa te alosaren sar thaj sostar te traden vareso. E slobodia te phenes so phenes chi trobuj khonyik te avel jek grundo te hasajvel e kavere manushesko digniteto.
O Romanenevimata portalo egzistirinel precizno pala godova - te na avel čhudino, garavdo vaj ponižime o rromano glaso. Kadja ke le rroma na aven nùmaj o subjèkto, tha’ le interlokutòrură. Te vakeres pal-e problemură putardes, ama bi sensacionalizmosqo. Te dikhen e manušen sar manuša, na sar stereotipia.
O dive e manušikane hakajengo nane numa data vash protokoli thaj anoncie. Si jekh varningo. Ke sako vorba si la jekh konsekvensa. Ke sako titlo formiril o śajipe. Ke sako ćućipe si les pesko pharipe.
Te amen sar jekh societeta kamas te hasajvel o hatjaripe, atunči trubul te kezdisaras amenθar - sar keras lafi, xramosaras, keras reakcia. E medije si len jekh ključno rola te khelen kate. Von śaj te aven jekh megafono e xoliako, numaj von śaj te aven vi jekh śerutno than e dignitetosko.
Amen si te alosaras so ka ovas!
Vanja Osmanović, redaktoro katar o portalo Romanenevimata